Wszczęcia postępowania egzekucyjnego następuje na wyraźny wniosek wierzyciela oraz na podstawie dołączonego do tego wniosku tytułu wykonawczego. Podstawą egzekucji jest tytuł wykonawczy. Tytułem wykonawczym jest tytuł egzekucyjny zaopatrzony w klauzulę wykonalności, chyba że ustawa stanowi inaczej. Tytuł wykonawczy stanowi podstawę do prowadzenia egzekucji o całe objęte nim roszczenie i ze wszystkich części majątku dłużnika, chyba że z treści tytułu wynika co innego.
Organ egzekucyjny nie jest uprawniony do badania zasadności i wymagalności obowiązku objętego tytułem wykonawczym.
Wnioski i oświadczenia w postępowaniu egzekucyjnym składa się, według wyboru składającego, na piśmie albo ustnie do protokołu, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej.
Dłużnik powinien dążyć do jak najszybszego zakończenia postępowania i w tym celu współpracować z Komornikiem. Po otrzymaniu korespondencji od Komornika, dłużnik powinien niezwłocznie skontaktować się z Komornikiem bądź stawić się w najbliższym możliwym dniu przyjęć interesantów celem złożenia stosownych oświadczeń i wypełnienia obowiązków precyzyjnie określonych w otrzymanej korespondencji. Komornik przyjmuje interesantów w każdy wtorek w godz. 10.00 – 14.00 po wcześniejszym umówieniu się.
Podstawowy obowiązek dłużnika to wykonanie obowiązków określonych w tytule wykonawczym np. poprzez zapłatę całości egzekwowanej należności (wraz z kosztami prowadzonego postępowania), co powoduje wygaśnięcie zobowiązania i zakończenie postępowania egzekucyjnego. Wpłat można dokonać gotówką podczas czynności komornika, bądź w Kancelarii Komornika lub poleceniem przelewu na rachunek Komornika nr:
Bank Pekao SA nr: 11 1240 1053 1111 0011 0433 9643
Kod BIC Bank Pekao SA: PKOP PL PW
Pokwitowanie komornika ma taki sam skutek jak pokwitowanie wierzyciela sporządzone w formie dokumentu urzędowego. W przypadku nawiązywania kontaktu telefonicznego, korespondencyjnego (w tym e-mail) lub dokonując wpłaty należy zawsze podawać imię i nazwisko bądź nazwę osoby, której sprawa dotyczy oraz sygnaturę sprawy rozpoczynającą się od symboli: GKM, KM, KMP, KMS, znajdującą się w lewym górnym rogu każdego pisma Komornika.
Dłużnik, który został zawiadomiony o wszczęciu egzekucji, obowiązany jest do powiadomienia w terminie 7 dni organu egzekucyjnego o każdej zmianie miejsca swego pobytu, trwającej dłużej niż jeden miesiąc, pod rygorem ukarania grzywną do dwóch tysięcy złotych. W przypadku zaniedbania tego obowiązku pismo wysłane przez Komornika na dotychczasowy adres dłużnika pozostawia się w aktach sprawy ze skutkiem doręczenia.
Dłużnik składa komornikowi, na piśmie lub ustnie do protokołu, wykaz majątku wraz z oświadczeniem o jego prawdziwości i zupełności pod rygorem odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia. Jeżeli dłużnik bez usprawiedliwionej przyczyny nie złoży wykazu majątku wraz z oświadczeniem o jego prawdziwości i zupełności albo nie udzieli odpowiedzi na zadane mu pytanie, komornik może ukarać go grzywną. Dodatkowo dłużnik ponosi odpowiedzialność karną za nieprawdziwe informacje złożone w wykazie majątku.
Zgodnie z art. 233 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. kodeks karny (Dz. U. 1997.88.553 z dnia 02.08.1997 ze zm.)
- kto, składając zeznanie mające służyć za dowód w postępowaniu sądowym lub w innym postępowaniu prowadzonym na podstawie ustawy, zeznaje nieprawdę lub zataja prawdę, podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.
Każdego rodzaju utrudnianie lub uniemożliwianie Komornikowi wykonania jego obowiązków zagrożone jest odpowiedzialnością karną na podstawie przepisów ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. kodeks karny (Dz. U. 1997.88.553 z dnia 02.08.1997 ze zm.). Zgodnie z art. 300 kodeksu karnego:
- kto, w razie grożącej mu niewypłacalności lub upadłości, udaremnia lub uszczupla zaspokojenie swojego wierzyciela przez to, że usuwa, ukrywa, zbywa, darowuje, niszczy, rzeczywiście lub pozornie obciąża albo uszkadza składniki swojego majątku, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3. Jeżeli czyn ten wyrządził szkodę wielu wierzycielom, sprawca podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.
- kto, w celu udaremnienia wykonania orzeczenia sądu lub innego organu państwowego, udaremnia lub uszczupla zaspokojenie swojego wierzyciela przez to, że usuwa, ukrywa, zbywa, darowuje, niszczy, rzeczywiście lub pozornie obciąża albo uszkadza składniki swojego majątku zajęte lub zagrożone zajęciem, bądź usuwa znaki zajęcia, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.
W przypadku nie udostępnienia miejsca czynności, jeżeli cel egzekucji tego wymaga, Komornik może zarządzić otworzenie mieszkania oraz innych pomieszczeń i schowków dłużnika, jak również przeszukać jego rzeczy, mieszkanie i schowki. Gdyby to nie wystarczyło, komornik może ponadto przeszukać odzież, którą dłużnik ma na sobie. W razie oporu komornik może wezwać pomocy organów Policji.
Zgodnie z zasadą wskazaną w art. 770 kpc dłużnik zwraca wierzycielowi koszty niezbędne do celowego przeprowadzenia egzekucji. Koszty te ściąga się wraz z egzekwowanym świadczeniem. Koszty komornicze obejmują wydatki poniesione w toku prowadzonego postępowania egzekucyjnego, innego postępowania albo dokonywania innych czynności oraz opłaty komornicze.
Wysokość kosztów komorniczych i zasady ich ponoszenia oraz tryb postępowania w sprawach dotyczących tych kosztów określa ustawa z dnia 28 lutego 2018 roku o kosztach komorniczych (Dz.U.2018.770 z dnia 2018.04.25 ze zm.).
Opłata egzekucyjna stanowi niepodatkową należność budżetową o charakterze publicznoprawnym. Opłatę egzekucyjną za egzekucję świadczeń pieniężnych komornik ściąga wraz z egzekwowanym świadczeniem, proporcjonalnie do wartości wyegzekwowanego świadczenia. Ściągnięcie opłaty nie wymaga wydania postanowienia.
Opłaty stosunkowe w sprawie nie mogą być niższe niż 150 złotych i wyższe niż 50 000 złotych. W sprawie o egzekucję świadczeń pieniężnych komornik ściąga od dłużnika opłatę stosunkową w wysokości 10% wartości wyegzekwowanego świadczenia. Jeżeli dłużnik, w terminie miesiąca od dnia doręczenia mu zawiadomienia o wszczęciu egzekucji, wpłaci do rąk komornika lub na jego rachunek bankowy całość lub część egzekwowanego świadczenia, komornik ściąga od dłużnika opłatę stosunkową w wysokości 3% wartości wyegzekwowanego w ten sposób świadczenia.
Przykładowe wydatki w sprawie i ich wysokość:
- 1,00 zł koszt przekazania środków przelewem bankowym,
- 1,15 zł koszt przejazdu poza miejscowość, która jest siedzibą kancelarii komorniczej (za 1 km)
- 45,44 zł koszt uzyskania informacji z ZUS,
- 50,00 zł koszt uzyskania informacji z Urzędu Skarbowego,
- 20,00 zł koszt uzyskania informacji z Centralnej Bazy Danych Ksiąg Wieczystych,
- 7,79 zł koszt doręczenia korespondencji (jeden list),
- 100,00 zł koszt pokrycia opłaty sądowej należnej od wniosku o wpis w księdze wieczystej.
Zgodnie z art. 770 kpc koszty postępowania egzekucyjnego ustala postanowieniem komornik wraz z ukończeniem postępowania egzekucyjnego, jeżeli przeprowadzenie egzekucji należy do niego.